Makine Mühendisi Günlüğü
Makine, Makina ikilemi
Bir kelimenin, bir mesleğin isminin bu kadar yanlış yazıldığı başka bir alan var mıdır acaba? Belki meteoroloji, metalurji, psikolog, müteahhit gibi meslek ve alanların telaffuz edilmesi güç olabilir, yanlış yazılabilir ama Makine gibi günlük hayatta sıkça kullanılan bir kelime tek bir şekilde kullanılmalı.
Makina değil Makine konusu benden öncen çok kişinin ilgisini çekti. Örneğin Öğretim üyesi Dr. Günseli Naymansoy bu konuda ciddi girişimlerde bulundu. Yök ve TDK’ya başvurularda bulundu. Konunun haberi için tıklayın. Ayrıca Facebook’ta Makina değil Makine adında sayfa açılmış. Az sayıda kişi de sayfayı desteklemiş.
Aslında bu konuda en sağlam kaynağın Türk Dil Kurumu (TDK) olduğu söylenebilir. TDK’a makine araması sonunu şu şekilde: a. (maki’ne) tek. 1. Herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek, belli bir güçten yararlanarak bir işi yapmak veya etki oluşturmak için çarklar, dişliler ve çeşitli parçalardan oluşan düzenekler bütünü: “Tıraş makineleri ile usturalar çekmecelerde dururdu.” –N. Cumalı. 2. Bir alet veya taşıtın hareket etmesini sağlayan mekanizması: Saatin makinesi. Gramofonun makinesi. 3. hlk. Araba, otomobil.
TDK sayfalarında yapılan aramalarda makine telaffuzunun sadece Trakya’nın doğusu ve Diyarbakır ağızlarında yeri olduğunu göreceksiniz. Onun dışında makina şeklinde bir sonuç yer almıyor.
Şimdiye kadar bu kelimeyi hep e harfiyle kullandım. Çünkü kelimenin orijinali İngilizce’de machine şeklinde. Ayrıca okuduğum üniversitenin bu bölümü Makine Mühendisliği şeklindeydi. Düne kadarda makine şeklinde kullanıyordum ama çalıştığım yerde benden önce çalışan mühendis arkadaşın yazışmalarında sürekli makina kelimesini kullanması ve meslek odamın da o şekilde (Makina Mühendisleri Odası) yazılması beni ikileme soktu. Ancak beş sebepten doğrusunun makine olduğunu söyleyebilirim. Bunlar;
- Türk Dil Kurumu verileri
- Kelimenin İngilizce karşılığının machine olması
- Üniversitemdeki bölüm adının Makine Mühendisliği olması
- Google Chrome’de makina’nın yanlış kabul edilmesi
- Makine’nin daha revaçta olması
- Makina Mühendisleri Odası
- Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu
- İTÜ
- Selçuk Üniversitesi
- Çok sayıda özel sektör kuruluşu …
- İstanbul Teknik ve Selçuk Üniversiteleri ile birkaç üniversite haricindeki tüm üniversiteler,
- Çok sayıda özel sektör kuruluşu …
- Makine: 25.600.000 sonuç.
- Makina: 6.450.000 sonuç.
Özetle şunu söyleyebiliriz; MAKİNA DEĞİL MAKİNE !
tdk makine’yi tercih etse de sizin yazınızda aktarmadığınız bir ayrıntı var. tdk güncel türkçe sözlükte arattığınızda makine için çıkan sonucun en başında şöyle bir ifade var:
makine
isim, teknik (maki’ne) İtalyanca macchina
yani ingilizcedeki machine değil italyanca macchina kelimesinden geldiği söyleniyor ki rönesans dönemi göz önüne alındığında akla yakındır.
ayrıca bir kelimenin doğruluğunu google chrom gibi konuyla hiç bir alakası olmayan bir kaynağa sormak mantıklı bir davranış değildir.
benim görüşüme göre her iki kelime de kullanılabilir. eğer illaki biri tercih edilecekse o zaman buna yetkili- bilgili bir kurum (google chrome değil) karar verecek ve öyle devam edilecek ya da insanlar bu konuda özgür bırakılacak…
Erkan Bey bilgilendirici mesajınız için teşekkür ederim.
Google chrome’u siz bir kıstas olarak kabul etmeyebilirsiniz ancak bana göre belirleyici bir etmen.
Ben kendimce doğrusunun makine olduğuna kanaat getirdim. Elde resmi ve net bir sonuç olmaması sebebiyle isteyen istediği şekilde kullanıyor, kullanmaya da devam edecek.
Bana göre egzoz,eksoz,ekzos üçlemi ; makine,makina ikileminden daha çok yer kaplıyor.
İTÜ makina 3. sınıf öğrencisiyim makine kelimesi kulağımı tırmalıyor. makina kelimesi Türkçe derslerinden hatırladığım büyük ünlü uyumuna uymuyor ancak bu kelimenin aslını nerden geliyor onu araştırmak lazım yabancı kökenli kelimelerde büyük-küçük ünlü uyumu aranmaz. bu arada matlab notları işime yaradı teşekkürler.