Çok değil bundan beş yıl önceye kadar karayollarının şantiyelerine araçları götürür, birkaç basit kontrolle aracımız sözde muayene ettirir, bir sonraki seneye kadar yollarda güvenle ilerlerdik.. Derken sistem değişti. Hizmet sektörünün özelleşen çoğu kolu gibi araç muayene işi de özelleşti. Tüvtürk adı verilen Alman-Türk kırması şirket, araçlarımızı cuzi miktarlar karşılığında kontrol ediyor, onay veriyor yada vermiyor. Böylece trafikte seyreden araçlar bir nevi kalite kontrolden geçmiş oluyor.

Beni bu araç muayene kuruluşundan nefret ettiren, her seferinde verilen paralara yazık dedirten şikayetlerim artarak devam ediyor. Yakın zamanda yaptırdığım yada sonuç raporunu okuduğum araç muayeneleri bu adamlar neyin kafasını yaşıyor dedirtiyor..

Örneğin 2012 model Bipper’in sonuç raporunda yazan kusurlar aynen şu şekilde: 

• Fabrika Tip etiketi yok
• Motor no: okunamıyor.
• Yangın söndürme tüpü: sürücü yakınında değil.
• Camlar: sürücünün görüş alanında hasar (taş çarpması) var.
• Camlar: sonradan film yapıştırılmış.
• Yan reflektörler: eksik

• 1. Fabrika Tip etiketi olmayan yeni hiçbir araç var mı? Yada yeni çıkan bir etiket türü müdür?
• 2. 1 yıllık, kazası, değişeni olmayan bir aracın motor numarası nasıl okunmaz? Görevli araç kirli olduğundan okumaya tenezzül etmedi belki de..
• 3. Araçta iki adet yangın söndürme tüpü var. Biri araçla birlikte verilen standart tüp ki yeri sağ ön koltuğun altında. Diğer sonradan koyduğumuz 6 kiloluk dev tüp. Sanırım tüplerden birini torpidoya yada kapı cebine falan koymamız gerekiyor.
• 4. Doğru tespit, ön camda 1 cm2 çapında çatlak var.
• 5. Doğru tespit, ön cam haricindeki tüm camlarda film var.
• 6. 4 metre uzunluğundaki araca sanırım TIR’larda olduğu gibi reflektörler koymamızı istiyorlar..

♠ ♠ ♠ ♠ ♠

Bir diğer test aracım. 1987 model Land Rover Defender. Yeni yeni toplanan araç ilk muayeneden geçemedi. 3 tane ağır kusur tespit edildi. Ağır kusurlar giderildi, ikinci kontrolde araç muayeneden geçti. Test sonuçlarını paylaşmadan önce ufak bir dip not: Araç farklı ilçelerde muayeneye sokuldu ancak test görevlisi aynıydı.

İlk muayene sonucu şu şekildeydi;

1. Koltuk(lar) hasarlı, (Ağır kusur)
2. Geçerli egzoz emisyon ruhsatı yok, (Ağır kusur)
3. Fren lamba(ları) kısmen yanmıyor, (Ağır kusur)
4. Fabrika tip etiketi; eksik veya yanlış bilgiler var, (Hafif kusur)
5. Debriyaj pedalı üst lastiği yok, (Hafif kusur)
6. Egzoz çıkış boru(ları); onaysız, (Hafif kusur)
7. Motor, yağ kaçakları var, (Hafif kusur)
8. İlk yardım çantası, ilk yardım çantası; yok, (Hafif kusur)
9. Yangın söndürme tüpü; yok, (Hafif kusur)
10. Servis freni; fren pedal lastiği; yok, (Hafif kusur)
11. İkaz işareti / ikaz üçgen reflektörü: ikaz işareti yok, (Hafif kusur)
12. Stepne: yok, (Hafif kusur)
13. Lastikler, hasar oluşmuş, (Hafif kusur)
14. Lastikler, yüzey çatlamarı mevcut,  (Hafif kusur)

3 gün sonra yapılan muayene sonuçları ise şu şekilde:

1. Fabrika tip etiketi; eksik veya yanlış bilgiler var, (Hafif kusur)
2. Debriyaj pedalı üst lastiği yok, (Hafif kusur)
3. Egzoz çıkış boru(ları); onaysız, (Hafif kusur)
4. Motor, yağ kaçakları var, (Hafif kusur)
5. İlk yardım çantası, ilk yardım çantası; yok, (Hafif kusur)
6. Yangın söndürme tüpü; yok, (Hafif kusur)
7. Servis freni; fren pedal lastiği; yok, (Hafif kusur)
8. İkaz işareti / ikaz üçgen reflektörü: ikaz işareti yok, (Hafif kusur)
9. Stepne: yok, (Hafif kusur)
10. Lastikler, hasar oluşmuş, (Hafif kusur)
11. Lastikler, yüzey çatlamarı mevcut,  (Hafif kusur)

Stepnesi, krikosu, ilk yardım çantası, yangın tüpü, çekme halatı olmayan araç hafif kusurlu olarak trafiğe çıkartılıyor.. Lastiklerinde hasar olduğu belirtilen bir araca hafif kusurlu nasıl deniliyor. Bu aracın yolda lastiği gümler ve sağ salim durabilirse sonrasında ne olacak? Stepne yok, uyarı reflektörü yok, krikosu yok.. Trafiğin tehlikeli bir noktasında araç çekicinin gelmesini bekleyecek. Nerede yol ve trafik güvenliği?

♠ ♠ ♠ ♠ ♠

Muayene raporlarındaki gereksiz olduğunu düşündüğüm kusurlar bir yana dursun trafikteki araçların durumlarına bir göz atalım.

Gece trafiğinde merceksiz farına “çakma” xenon uygulayan bidolu araç var. Marka model fark etmeksizin merceksiz fara uygulanan xenon farlar projektör gibi saçılıyor. Araç hem karşı şeritten hemde arkadan geldiğinde müthiş şekilde rahatsızlık veriyor.

Araçlara standart dışı takılan aşırı büyük tekerler ve lastikler yol tutuşunu ciddi manada etkiliyor. Standardında 14 inç jant olan araca 17 inç jant, standardında 175 taban olan araca 205 taban lastik takılabiliyor. Bunların sonucunda sert bir direksiyon hamlesinde takla atan, yakıt tüketimi artan, manevra kabiliyeti azalan, kolay devrilebilen, egzoz emisyonları artan araçlar ortaya çıkıyor.

Söz lastikten açılmışken diş derinliği 1.6 mm olan lastiklere onay veriliyor. Sanırım altımızda F1 araçları var. 1.6mm diş derinliği hangi aracı zor bir durumda yolda tutabilir yada güvenli fren yapabilir..

♠ ♠ ♠ ♠ ♠

Muayeneye araç sokabilmeyi başarıp böyle test sonuçlarıyla karşılaşmak bir yana dursun muayene yaptırmak ayrı bir sorun. Muayene sırası alabilmek için Tüvtürk’ün telefonunu aramak yada internet sitesinden başvuru yapmak gerekiyor. İnternete muayene sırasıyla ilgili anahtar kelimeler yazdığınızda bi dünya site geliyor. Tüvtürk’ün resmi sitesi haricindekilerin hepsi yalan.. Sözde sıra alma vadediyorlar ama sizin kişisel bilgilerinizi ele geçirmenin yanısıra kredi kartınızdan çekim yapıyorlar. Bu nedenle dikkatli olmak gerekiyor.

Yazıya zaman zaman eklemeler yapmaya çalışacağım, güvenli sürüşler dilerim.